Protein, được gọi là đạm, là một phân tử sinh học phức tạp, đóng vai trò quan trọng trong cơ thể. Chúng thực hiện nhiều chức năng trong tế bào và đóng vai trò cần thiết trong cấu trúc, chức năng và điều hòa của các mô và cơ quan trong cơ thể.
Protein được tạo thành từ vô số đơn vị amino acid liên kết với nhau qua liên kết peptid. Sự thay đổi trình tự amino acid sẽ tạo ra những dạng protein khác nhau. Trong tự nhiên, có tồn tại 20 loại amino acid khác nhau, tạo nên hàng ngàn loại protein khác nhau. Mỗi loại protein có đặc trưng riêng, bao gồm số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của amino acid trong đó.
Protein là yếu tố quan trọng trong việc xây dựng cấu trúc và hoạt động của tế bào. Chúng có mặt trong mọi quá trình trong tế bào và được phân bố rộng rãi trong cơ thể con người, bao gồm cơ, xương, da, tóc và nhiều bộ phận khác. Protein đóng vai trò quan trọng trong sự sống và việc bổ sung đủ lượng protein là điều cần thiết để duy trì sức khỏe.
≫> Xem thêm:. Carbohydrate là gì? Tác dụng của carbohydrate với sức khỏe
Tác dụng của protein đối với cơ thể
Protein đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình tế bào và có nhiều chức năng khác nhau trong hoạt động sống của con người.
Tăng trưởng và duy trì các hệ thống
Protein đóng vai trò quan trọng trong việc tăng trưởng và duy trì các mô trong cơ thể. Cơ thể của chúng ta bao gồm hàng ngàn loại protein khác nhau, mỗi loại có chức năng riêng. Protein là thành phần quan trọng trong cấu trúc của tế bào, mô, enzym và hormone. Do đó, việc bổ sung protein hàng ngày là cần thiết để duy trì sự phát triển và tái tạo các mô trong cơ thể.
Tuy nhiên, protein trong cơ thể chúng ta được liên tục “sửa chữa” và thay thế. Khi protein trong tế bào bị hủy hoại, axit amin được tái chế để tạo thành protein mới, giúp tái tạo tế bào và mô. Quá trình này được gọi là tổng hợp protein và yêu cầu cung cấp liên tục axit amin.
Có lúc, cơ thể có thể phá vỡ một lượng protein nhiều hơn bình thường, dẫn đến việc tăng nhu cầu axit amin. Những người bị bệnh, phụ nữ mang thai và cho con bú, hoặc người đang phục hồi sau chấn thương hoặc phẫu thuật thường gặp tình trạng này. Những đối tượng này cần bổ sung protein từ nhiều nguồn khác nhau để tăng cường.
≫> Xem thêm:. Cách tăng cân nhanh cho người gầy an toàn và hiệu quả
Tạo ra phản ứng hóa học
Enzym là protein có chức năng làm chất nền và chất xúc tác cho các phản ứng sinh hóa trong cơ thể. Sự hiện diện của enzym giúp giảm năng lượng và thời gian cần thiết cho các phản ứng hóa học đó diễn ra. Điều này làm cho enzym trở thành một chất xúc tác quan trọng trong các phản ứng sinh hóa trong cơ thể.
Mỗi giây trung bình, trong tế bào xảy ra hơn một trăm phản ứng hóa học, hầu hết đều cần enzym. Cơ thể thực hiện tất cả các chức năng bao gồm phân hủy chất dinh dưỡng trong dạ dày và ruột non, chuyển hóa chất dinh dưỡng thành các phân tử mà tế bào có thể sử dụng, và xây dựng các đại phân tử như protein, đều phụ thuộc vào enzym.
Hỗ trợ truyền thông
Các protein đảm nhận vai trò tổng hợp hormone. Hormone được sản xuất tại một bộ phận cơ thể và sau đó được truyền đến các bộ phận khác thông qua máu. Khi hormone đến các mô/bộ phận đích, chúng truyền tín hiệu để kích hoạt phản ứng hoặc quá trình cụ thể trong tế bào.
Ví dụ, một số chất hormone được hình thành từ chất protein.
≫> Xem thêm:. Uống Omega 3 có hiệu quả gì? Hiệu quả và nhắc nhở khi bổ sung.
Xác định cấu trúc mô tế bào
Protein là thành phần tạo nên các chất nguyên sinh, bào quan và màng sinh chất trong tế bào, góp phần hình thành đặc điểm của các mô tế bào. Protein dạng sợi đảm nhận vai trò cấu trúc và định hình tế bào. Có ba loại protein dạng sợi quan trọng là keratin, collagen và elastin. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng khung cấu trúc của các mô tế bào và các cơ quan trong cơ thể.
Bảo duỡng mức độ pH lý tưởng
Protein trong máu có chức năng cân bằng axit-bazo để duy trì thang đo pH từ 0 đến 14. Mức pH của máu được duy trì trong khoảng 7,35 – 7,45. Khi lượng H⁺ trong máu vượt quá mức, máu sẽ trở nên chua. Ngược lại, khi lượng H⁺ trong máu thiếu, máu sẽ trở nên kiềm. Cả hai trường hợp này đều ảnh hưởng đến chức năng của cơ thể và có thể gây hôn mê hoặc tử vong.
Cơ chế duy trì độ pH trong máu của protein được thể hiện theo cách sau: Một số protein hoạt động như chất đệm và thải H⁺ vào máu khi máu có tính kiềm; protein sẽ hấp thụ H⁺ từ máu khi máu có tính axit. Bằng cách thải và hấp thụ H⁺ khi cần thiết, protein giúp duy trì sự cân bằng giữa axit – bazơ và độ pH trong máu ở mức bình thường.
≫> Xem thêm:. Mẹo bổ sung canxi cho cơ thể chỉ bằng 8 loại thực phẩm dưới đây. Bạn đã có ý thức về điều này chưa?
Hỗ trợ cân bằng dịch chất
Cân bằng chất lỏng là quá trình duy trì sự phân phối của nước trong cơ thể. Khi có quá nhiều nước trong máu di chuyển đột ngột vào các mô, có thể gây sưng tấy hoặc làm chết tế bào. Nước luôn di chuyển từ nơi có nồng độ chất hòa tan cao hơn như protein, glucozo tới nơi có nồng độ chất hòa tan thấp hơn.
Protein trong trường hợp này có chức năng duy trì sự cân bằng nước giữa máu và tế bào thông qua việc lưu thông liên tục với nồng độ cao protein trong máu. Khi thiếu hụt protein, có thể gây ra hiện tượng phù nề.
Protein albumin và glubulin là hai loại protein phổ biến trong máu, chúng đóng vai trò quan trọng trong duy trì cân bằng chất lỏng, điều chỉnh mức độ axit và bazơ, cũng như vận chuyển các phân tử sinh học.
Bồi dưỡng hệ thống miễn dịch
Hệ thống miễn dịch được xây dựng để đánh vào và loại bỏ những tác nhân bên ngoài gây tổn hại cho cơ thể như virus và vi khuẩn. Khi các tác nhân này xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể để đối phó với chúng.
Các globulin miễn dịch là protein chịu trách nhiệm nhận diện kháng nguyên trên vi khuẩn và vi rút gây hại. Chúng sẽ kết hợp với kháng nguyên và làm tiêu diệt chúng hoặc hợp tác với các yếu tố khác trong hệ miễn dịch (như bạch cầu) để loại bỏ các yếu tố có hại.
Vận chuyển và bảo quản các chất dinh dưỡng
Protein có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển chất dinh dưỡng và phân tử cần thiết vào tế bào. Màng tế bào không thể thấm qua các phân tử lớn, do đó một số loại protein bên trong màng tế bào được sử dụng để vận chuyển chất dinh dưỡng và phân tử cần thiết. Chúng hoạt động như các kênh, cho phép các phân tử cụ thể di chuyển vào và ra khỏi tế bào. Ví dụ, huyết sắc tố là một loại protein vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.
Protein không chỉ có chức năng lưu trữ chất dinh dưỡng mà còn có nhiều vai trò khác. Ví dụ, ferritin là một loại protein có khả năng kết hợp với sắt và được lưu trữ trong gan. Trong khi đó, casein là một loại protein khác, có vai trò quan trọng trong việc lưu trữ sữa để giúp trẻ sơ sinh phát triển.
Cung cấp năng lượng cho cơ thể
Protein có chức năng cung cấp năng lượng cho cơ thể khi chế độ ăn uống thiếu carbohydrate, chất béo hoặc dự trữ carbs và chất béo ở mức thấp. Khi điều kiện này xảy ra, cơ thể sẽ sử dụng axit amin từ protein để tạo ra năng lượng.
Protein đóng vai trò quan trọng trong cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, cơ thể thường ưu tiên sử dụng nguồn năng lượng từ carbohydrates và chất béo trước. Năng lượng mà protein cung cấp thường không nhiều. Trong một số trường hợp như nhịn ăn, cơ thể sẽ phá vỡ protein từ máu và cơ để tạo ra năng lượng thay thế.
Nên tăng cường lượng protein trong ăn uống như thế nào?
Đối với việc cung cấp thêm chất đạm:
Bạn nên tăng cường protein từ các nguồn đa dạng, bao gồm protein từ thực vật và protein từ động vật.
Bạn có thể tăng cường protein từ các nguồn thực vật sau đây:
Cải thiện nguồn protein từ động vật trong bữa ăn hàng ngày.
Về số lượng cần thêm vào:
Bổ sung protein là rất quan trọng để duy trì sức khỏe. Thiếu protein có thể làm giảm sức đề kháng, làm yếu tim và hệ hô hấp. Tuy nhiên, việc bổ sung protein cần được thực hiện một cách cân nhắc để đảm bảo an toàn. Sử dụng quá nhiều protein trong thời gian dài có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh như bệnh thận, rối loạn hệ mạch máu, tiểu đường,…
≫> Xem thêm:. Glucosamine là gì? Công dụng và cách sử dụng Glucosamine
Một số câu hỏi phổ biến:
Cấu trúc của protein như thế nào?
Protein được hình thành từ các axit amin kết nối với nhau bằng liên kết peptit để tạo thành chuỗi polipeptit. Mỗi phân tử protein có thể bao gồm một hoặc nhiều chuỗi polipeptit.
Protein bao gồm bao nhiêu loại?
Có rất nhiều protein được hình thành từ 20 loại amino acid khác nhau. Mỗi protein có đặc điểm riêng bao gồm thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp các axit amin. Cơ thể con người được hình thành từ ít nhất 10.000 loại protein khác nhau.
Dưới đây là một bài viết về vai trò của protein. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn nhận ra tầm quan trọng của việc cung cấp đủ protein cho cơ thể hàng ngày. Hãy xây dựng một chế độ ăn giàu protein và đa dạng từ các nguồn khác nhau cho bản thân và gia đình. Để cập nhật thông tin chăm sóc sức khỏe hữu ích nhất, hãy theo dõi website: Tin tức y tế hàng ngày. Hãy liên hệ với chúng tôi qua HOTLINE để được tư vấn miễn phí và đặt lịch khám TẠI ĐÂY để được thăm khám trực tiếp bởi các bác sĩ thuộc hệ thống các Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc.