Ziga chia sẻ cách chơi cờ vây cơ bản cho những người mới học. Rất dễ dàng, bạn chỉ cần đọc qua là có thể tham gia vào trò chơi đầy lý thú này.
Cầm, kỳ, thư, họa là bốn lĩnh vực nghệ thuật được coi trọng trong lịch sử văn minh hàng ngàn năm của Trung Hoa. Trong số đó, “kỳ” đề cập đến vi kỳ hay cờ vây.
Đầu tiên chúng ta cùng tìm hiểu qua:
Cờ vây đã tồn tại từ rất lâu đời và có nhiều câu chuyện kể về nguồn gốc của nó. Một trong những câu chuyện được nhiều người tin là cờ vây bắt đầu từ thời Nghiêu Đế.
Trong thời Trung Hoa cổ đại, có một vị vua vô cùng huyền thoại (trị vì từ năm 2357 đến năm 2256 trước Công Nguyên). Ông đã sáng tạo ra một trò chơi để giải trí cho con trai mình. Tuy nhiên, một quan điểm khác cho rằng vị vua huyền thoại khác, Đế Thuấn (2255 đến 2205 TCN), là người đã phát minh ra Cờ Vây để khuyến khích sự phát triển trí tuệ cho con trai của mình.
Cờ vây có từ lâu đời, song hành cùng thăng trầm lịch sử Trung Hoa
Có câu chuyện khác cho biết rằng Ngô, một người hầu của hoàng đế Thương Hiệt (từ năm 1818 đến năm 1766 TCN) đã tạo ra Cờ Vây cùng với bài lá. Cuối cùng, một câu chuyện khác lại nói rằng Cờ Vây được tạo ra bởi một nhà chiêm tinh từ thời nhà Chu (1045 – 255 TCN).
Cờ Vây đã được công nhận rộng rãi tồn tại ít nhất 3000 năm và có thể lên đến 4000 năm, là lý do vì sao nó là bàn cờ chiến thuật cổ xưa nhất trong lịch sử.
Một số kỳ thủ cờ vây tài năng trong thời đại hiện đại cho rằng bàn cờ vây giống như một vũ trụ, được tạo thành từ 360 thiên thể. Bàn cờ được chia thành 19 đường dọc và 19 đường ngang, tổng cộng có 361 điểm.
Trung tâm có một điểm dư được gọi là Thiên Nguyên, hay còn gọi là Thái Cực, đại diện cho trung tâm của vũ trụ. Số 360 đại diện cho số ngày trong một năm âm lịch, được chia thành bốn phần.
Xuân, hạ, thu, đông là bốn góc chính. Quân cờ đen và trắng đại diện cho ngày và đêm. Tổng thể, bàn cờ tượng trưng cho sự thay đổi của Trời và Đất.
Ẩn sau trò cờ vây là một bầu trời triết lý thâm sâu
Bố cục của các điểm đen và trắng trong quyển sách cổ ‘Hà Đồ’ và ‘Lạc Thư’ thuộc bộ ‘Chu Dịch bổn nghĩa’ được xây dựng một cách tinh vi và có nguồn gốc phức tạp.
Có người cho rằng những nét vẽ trên bàn cờ vây giống như “Lạc Thư” với 361 giao điểm, 8 ngôi sao chỉ phương, và 72 giao điểm theo vòng chu vi. Tương ứng với 360 ngày, 8 quẻ trong bát quái (càn, đoài, ly, chấn, tốn, khảm, cấn, khôn), và 72 loại thời tiết.
Quân cờ có hình dạng tròn, phần trên có nổi lên, phần dưới thẳng, được phân biệt bằng hai màu trắng và đen, biểu trưng cho Âm và Dương.
Luật chơi cờ vây
Cờ vây là một trò chơi cờ trong đó hai người chơi cố gắng xây dựng lãnh thổ riêng cho mình. Cách chơi cờ vây hoàn toàn khác với các trò chơi cờ khác như cờ tướng, cờ vua, Caro hay Othello như nhiều người thường nghĩ.
Bàn cờ
Bàn cờ vây gồm 361 điểm tượng trưng cho các ngày trong 1 năm âm lịch
Bàn cờ có hình vuông, có 19 hàng và cột giao nhau, tạo thành tổng cộng 361 điểm giao.
Trên bàn có 9 điểm đen được gọi là sao, giúp người chơi dễ dàng xác định vị trí trên bàn cờ.
Sao trung tâm của bàn cờ thường được gọi là Thiên Nguyên hoặc tengen.
Người mới thường chơi với bàn cờ kích thước nhỏ 9×9, sau đó là 13×13.
Quân và nhóm quân
Quân cờ có hai màu đen và trắng, sẽ được đặt lên bàn cờ tại các điểm giao.
Quân cờ vây gồm 2 màu đen và trắng tượng trưng cho âm dương trong vũ trụ
Các quân cờ liền kề (ngang, dọc) sẽ hình thành các nhóm quân.
Các giao điểm trống bên cạnh quân hoặc nhóm quân (ngang, dọc) được gọi là khí.
Khi hết khí, quân hoặc nhóm quân sẽ bị loại khỏi bàn cờ và trở thành tù binh. Hình bên dưới minh họa quá trình bắt quân: Người chơi màu trắng lần lượt siết khí các quân đen thành hình tam giác để bắt chúng.
Quân và bắt quân trong cờ vây
Cách chơi, luật chơi cờ vây
Nguyên tắc
Cờ vây chơi theo luân phiên, sau mỗi luân người chơi đặt 1 quân. Người cầm quân đen đi trước.
Người chơi có thể bỏ qua lượt chơi nếu không cần thiết. Nếu cả hai người đều bỏ qua, ván cờ sẽ kết thúc.
Một quân khi đặt lên bàn cần phải có ít nhất 1 nước đi và không được di chuyển sau đó.
Không quay lại: không được thực hiện một nước đi trùng với trạng thái trước đó của bàn cờ. Ví dụ:
Không ăn đi ăn lại 1 quân liên tục
Trong trường hợp đen đánh ở a để ăn quân trắng, trắng không được phép đánh lại ở cùng vị trí để ăn quân đen, mà phải chọn một vị trí khác. Tuy nhiên, nếu đen không đánh ở B, thì trắng có thể đánh ở B để ăn lại quân đen. (Đây là một cách đánh được gọi là “đánh cướp” trong cờ vây, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về luật này trong một bài viết khác).
1 quân cờ đều có 4 khí tức 4 đường nối ra xung quanh (trừ quân ở góc và mép bàn cờ)
Khi đặt một quân cờ xuống một giao điểm, tất cả các giao điểm xung quanh quân cờ đó được gọi là “khí” hoặc “lối thoát”.
Bạn có thể kết hợp các quân cờ với nhau để tăng cường sự phát triển không gian và khí chất.
Khi có 2 quân cờ chéo nhau mà không liên kết, chúng không được coi là 1 nhóm. Thay vào đó, chúng sẽ trở thành 2 quân độc lập không thể liên kết như “A” và “B” trong hình ảnh trên.
1 lối bị chặn tức quân cờ mất đi 1 khí
Khi đối phương đặt quân cờ gần quân của bạn, lúc này quân cờ đó sẽ mất sức mạnh. Điều này cho thấy quân của bạn đang bị tấn công.
Quân hoặc nhóm quân nếu bị bao vây toàn bộ và hết khí sẽ bị coi là quân chết và loại khỏi bàn cờ.
Ví dụ: Ở hình ảnh phía trên, khi quân trắng đặt nốt quân cờ vào vị trí được đánh dấu “X”, quân đen sẽ bị bắt và được nhấc ra khỏi bàn cờ.
1 điểm hết khí khi bị các quân khác chặn hết lối ra
Bạn có thể đặt quân ở bất kỳ vị trí nào trên bàn cờ, miễn là vị trí đó không bị chặn (tức là 4 đường chặn vẫn còn ít nhất 1 lối thoát).
Bạn sẽ không thể đặt quân cờ vào vị trí đã hết không khí như vị trí tam giác đen trong hình ảnh.
Trừ khi có khả năng ăn quân và tái sinh các quân cờ bị bắt,
đặt quân và các điểm hết khí để bắt ngược quân đối phương
Các khí không ổn định sẽ dễ bị phản quân giống như hình ảnh phía trên.
Nếu Đen tiến vào các vị trí không ổn định được đánh dấu bởi tam giác ở trên, anh ta có thể ăn quân hoặc thoát khỏi một quân hoặc một nhóm quân bất kỳ.
Khi xảy ra chiến đấu, thường xảy ra trường hợp một bên bị bao vây hoàn toàn bởi quân địch. Tình trạng của bên bị bao vây có thể rơi vào một trong ba trường hợp: còn sống, đã chết hoặc không thể xác định được.
Khi đám quân bị bao vây
Hãy xem xét các trường hợp dưới đây. Khi tất cả các quân trắng đều bị bao vây hoàn toàn bởi quân Đen, không còn cách nào để thoát ra bên ngoài.
Quân bị chết khi hết khí và không có đường trốn chạy
Quân trắng bị bao vây và hết đường trốn thoát ra ngoài, đen chỉ cần siết khí là bắt được quân trắng.
Trắng cũng có thể đi vào các khí này, tuy nhiên điều đó là vô ích khi kết cục đã định sẵn.
Tại hình dưới, đen siết khí bên ngoài, sau đó đặt quân vào khí cuối cùng để có thể bắt quân trắng.
Quân trắng sống khi tạo được 2 khí bền và vùng đất lớn
Trong hình ảnh trên, nhóm lính cũng bị bao vây và không thể thoát ra hay gọi sự trợ giúp.
Nhưng nhóm quân này được xem là sống khi có ít nhất 2 khí bền (hoặc 2 mắt) và đối phương không thể thêm khí để bắt chúng.
Tại sao lại như thế? Hãy tiếp tục theo dõi nhé!
Không gian mắt
Tại sao 2 nhóm quân bên trên lại coi là sống? Vậy thì dưới đây là giải thích cho câu hỏi đó:.
không gian không đủ lớn tạo 2 mắt nhóm quân sẽ chết
Mắt có thể được hiểu như một sơn trại, với càng nhiều sơn trại thì sức mạnh càng lớn và quân địch không thể bao vây và chiếm được nó.
Một không gian mắt hoặc 1 khí là điểm nhỏ nhất.
Khi có hai khí (hai mắt) và bất khả xâm phạm, nhóm quân sẽ tồn tại ngay cả khi bị bao quanh bên ngoài.
Đủ không gian tạo 2 mắt nhóm quân sẽ sống
Nếu mắt Đen có một số quân trắng, Đen cũng không sợ. Trắng không thể chiếm hết toàn bộ không gian trong mắt của Đen vì nếu vậy sẽ tự làm mình mất đi không gian.
Đám chim đen chỉ có một cặp mắt, tuy nhiên, chúng có thể dễ dàng chia thành hai phần để sống nếu chim trắng nhảy vào. Ví dụ, khi chim trắng đi vào phần A, chim đen sẽ đi vào phần B và ngược lại.
Nếu mắt chỉ là một điểm thì chúng ta cần chú ý đến trường hợp mắt giả. Một nhóm người chỉ có thể tồn tại với hai mắt thật.
Cách tính điểm
Mỗi người tích lũy điểm bằng tổng số quân cờ đã bắt được và số lượng đất vây hoàn toàn bởi quân mình.
Ai nhiều điểm hơn người đó thắng. Số điểm tính bằng số quân bắt được cộng với đất chiếm
Lưu ý khi chơi cờ vây
Cờ vây là một loại trò chơi dân gian, trong đó hai người chơi cùng thiết kế và chiếm đóng các vùng lãnh thổ. Phương thức chơi cờ vây hoàn toàn khác với Caro hay Othello, điều này thường gây hiểu lầm cho nhiều người.
Mục đích của cờ vây là chiếm đất
Từ một bàn cờ trống, hai bên sẽ luân phiên đặt quân Trắng và Đen vào. Sau đó, các quân này không được phép di chuyển nữa. Nhiệm vụ của chúng là bao quanh các khu vực nhất định trên bàn cờ để chiếm làm đất của mình.
Cuộc thi kết thúc khi cả hai bên đồng thời từ bỏ (người chơi có quyền từ bỏ nếu muốn). Sau đó, chúng ta sẽ đếm số lượng lãnh thổ của mỗi bên. Bên nào có nhiều lãnh thổ hơn sẽ chiến thắng.
