Chất béo là một phần quan trọng của bất kỳ chế độ ăn uống cân đối nào. Tuy nhiên, có chất béo “tốt” và chất béo “xấu”. Gần đây có rất nhiều thông tin về chất béo biến đổi – Trans fat (hay còn gọi là Chất béo chuyển hóa) nhưng nó thực sự có ý nghĩa gì? Rất có thể, nếu bạn đã từng ăn một thực phẩm đóng gói, như vậy bạn đã tiêu thụ chất béo biến đổi. Đó là bởi vì Chất béo biến đổi rất rẻ và dễ dàng để giúp các nhà sản xuất làm cho thực phẩm có thời hạn sử dụng lâu hơn và hương vị thơm ngon hơn. Trong bài viết này chúng tôi sẽ cùng bạn làm rõ xem Chất béo biến đổi là gì? Nó được tìm thấy ở đâu? Và tại sao nó được coi là có hại?
Chất béo chuyển hóa có nghĩa là gì?
Chất béo chuyển hóa, còn được gọi là axit béo chuyển hóa, là một chất không lành mạnh được tạo ra thông qua quá trình hóa học hydro hóa dầu. Chúng có khả năng làm tăng tuổi thọ và ổn định hương vị của các loại dầu và thực phẩm chứa chúng. Chất béo chuyển hóa được tìm thấy trong đồ ăn nhanh, các loại thực vật và một số loại bơ thực vật, bánh quy giòn, bánh quy, thực phẩm ăn nhẹ và các loại thực phẩm khác.
Chúng được coi là chất béo ‘xấu’ bởi vì, tương tự như chất béo bão hòa, chúng có khả năng tăng mức LDL-cholesterol “xấu” trong máu. Chất béo chuyển hóa cũng có thể làm giảm mức cholesterol HDL “tốt” và có thể làm tăng mức chất béo trung tính, một loại chất béo khác trong máu.
Những loại thực phẩm nào có Chất béo chuyển hóa?
Chất béo thể Trans có thể được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm – bao gồm các loại thực phẩm chiên như bánh rán, bánh nướng, bánh quy, bánh pizza đông lạnh, bánh quy giòn và bơ thực vật và các loại bơ khác.
Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo không nên tiêu thụ quá 3g trans fat mỗi ngày. Bạn có thể xác định lượng chất béo chuyển hóa trong một thực phẩm đóng gói bằng cách xem bảng “Thông tin dinh dưỡng”. Tuy nhiên, các sản phẩm có thể được liệt kê là “0 gram Chất béo thể Trans” nếu chúng chứa từ 0 gram đến dưới 0,5 gam chất béo chuyển đổi cho mỗi khẩu phần.
Bạn cũng có thể phát hiện Chất béo chuyển hóa bằng cách kiểm tra danh sách thành phần và tìm các thành phần được gọi là “dầu hydro hóa một phần”.
Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện tại, không có quy định nào yêu cầu các nhà sản xuất phải ghi rõ hàm lượng trans fat trên bao bì sản phẩm. Do đó, thường xuyên xảy ra tình trạng các sản phẩm không cung cấp thông tin này trong thành phần dinh dưỡng. Điều này rất phổ biến và cần được nhớ khi tiêu thụ các loại thực phẩm đã chế biến sẵn. Nếu bạn tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, nguy cơ tích tụ chất béo trans sẽ tăng cao và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe lâu dài.
Điều gì xảy ra với cơ thể khi bạn tiêu thụ nhiều Chất béo chuyển hóa?
Một trong những mối nguy hiểm lớn nhất của trans fat là khả năng gây tổn thương màng tế bào. Tiêu thụ chất béo chuyển hóa có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành. Trans fat ảnh hưởng đến não và hệ thần kinh, khi chúng được kết hợp vào màng tế bào não, làm thay đổi khả năng truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh. Điều này có thể làm giảm năng lực tinh thần và có mối liên quan tỉ lệ thuận giữa lượng chất béo ăn vào và nguy cơ trầm cảm.
Một nghiên cứu gần đây trên 80.000 phụ nữ cho thấy rằng mỗi khi tiêu thụ thêm 5% chất béo bão hòa, nguy cơ mắc bệnh tim tăng 17%. Tuy nhiên, chỉ với việc tăng 2% chất béo trans, nguy cơ mắc bệnh tim sẽ tăng lên 93%.
Chất béo trans được cho là làm hủy hoại lớp bên trong của các mạch máu, được gọi là màng nội tạng.
Sau 4 tuần nghiên cứu, việc thay thế chất béo bão hòa bằng chất béo trans đã dẫn đến giảm 21% cholesterol HDL và giảm 29% khả năng giãn nở của động mạch.
Dấu hiệu về rối loạn chức năng nội mô cũng tăng lên khi chất béo thay thế carbohydrate và chất béo không bão hòa.
Điều chỉnh việc tiêu thụ các loại chất béo no và Trans Fats.
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến nghị rằng người trưởng thành có thể được hưởng lợi từ việc giảm cholesterol LDL, giúp giảm lượng chất béo chuyển hóa và hạn chế tiêu thụ chất béo bão hòa từ 5 đến 6% tổng lượng calo.
Dưới đây là một số phương pháp để đạt được điều đó:
Hãy ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít chất béo, gia cầm, cá và các loại hạt. Hạn chế thịt đỏ, thức ăn và đồ uống có đường.
Tài liệu tham khảo:
1. Https://www.Heart.Org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/fats/trans-fat.
2. Ginter, E., Simko, V.: Thông tin mới về tác động có hại của axit béo trans. Bratisl Lek Listy. 117, 251-253 (2016).
3. Định nghĩa của chất béo trans, https://www.Medicinenet.Com/script/main/art.Asp?Articlekey=11091.
Trong nghiên cứu của de Roos và đồng nghiệp (2001), đã chứng minh rằng việc thay thế axit béo no bão hòa trong chế độ ăn uống bằng axit béo chuyển hóa hạ huyết thanh cholesterol HDL và làm suy yếu chức năng màng mạch máu ở nam và nữ có sức khỏe tốt.
5. Nghiên cứu ngẫu nhiên chéo đã cho thấy rằng axit béo trong chế độ ăn ảnh hưởng đến các chỉ số viêm nhiễm trong huyết thanh của nam giới khỏe mạnh. Nghiên cứu này được thực hiện bởi Baer, D.J., Judd, J.T., Clevidence, B.A., Tracy, R.P. Và được công bố trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition vào năm 2004.