Vì kèo là gì?
Kèo là một phần của mái nhà, có nhiệm vụ chống đỡ và kết nối hệ mái với các phần khác để tăng tính chắc chắn và độ bền cho mái. Ngoài ra, kèo cũng làm tăng giá trị thẩm mỹ của ngôi nhà.
Cấu trúc của vì kèo thường có hình tam giác cân, với hai mái dốc đối xứng về hai phía. Trong hình tam giác đó:
Phần dưới thường được gọi là câu đầu (quá bằng, xà ngang).
Cạnh nghiêng là thanh ngang (kẻ).
Xà gồ là phần chính chịu trọng lượng của mái, được đặt vuông góc với kèo. Nó bao gồm lớp đệm từ rui, mè hoặc cầu phong và litô.
Các loại vì kèo
Cấu trúc của kèo đã lâu đời được sử dụng với gỗ làm chất liệu. Tuy nhiên, với sự phát triển của ngành công nghiệp, vật liệu sử dụng đã trở nên đa dạng hơn. Hiện nay, kèo thép hộp trở nên phổ biến và được áp dụng rộng rãi. Dưới đây sẽ được phân tích chi tiết về ưu và nhược điểm của hai loại kèo này.
Vì kèo gỗ
Có thể liên kết theo nhiều kiểu khác nhau như chống tường, cột trốn, giả thủ, giá chiêng, ván mê… Thông thường, mỗi hệ kèo gỗ được sử dụng cho các loại nhà gỗ truyền thống (3 gian, 5 gian) hoặc trong kiến trúc văn hóa tâm linh (đình, chùa). Ngày nay, chúng vẫn được sử dụng khá phổ biến với những ưu và nhược điểm sau đây:.
Xét về ưu điểm
Gỗ mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ và thân thiện với môi trường. Đa dạng về cách chế tác, hoa văn và nét đẹp từ gỗ luôn tạo ra sự sang trọng. Sử dụng hệ mái vì kèo gỗ trong những ngôi nhà cũng giúp tiết kiệm năng lượng hơn.
Sự bền bỉ vượt trội. Khi chọn những loại gỗ chất lượng, độ bền có thể kéo dài hàng thế kỷ. Hơn nữa, một số chất gỗ ngày càng trở nên tuyệt đẹp và có giá trị khi trải qua thời gian.
Tính chất chịu tải tốt của kếu cấu gỗ giúp hệ mái chịu được sức nặng lớn, đồng thời tăng cường độ an toàn cho ngôi nhà và người sử dụng.
Tiết kiệm chi phí cho các khu vực lâm nghiệp hoặc vùng sâu vùng xa khó di chuyển các loại vật liệu khác.
Nhược điểm
Không thực hiện được trên các dự án quy mô lớn với kích thước dài.
Chi phí xây dựng lớn do diện tích gỗ tự nhiên bị giảm.
Sự sống của cây gỗ ngắn hơn dẫn đến chất lượng gỗ cũng giảm đi (gỗ non trẻ).
Thi công cần nhóm công nhân có chuyên môn cao và kỹ năng tay nghề cao.
Có thể bị ảnh hưởng bởi côn trùng mọt, quá trình thay thế khó khăn.
Vì kèo thép hộp
Kèo này có thể được lắp đặt dưới nhiều kiểu dáng khác nhau. Kết cấu có thể sử dụng thép hộp đen (được liên kết bằng mối hàn) hoặc thép hộp mạ kẽm (được liên kết bằng các loại ốc vít). Hiện nay, kèo thép hộp mạ kẽm đang được sử dụng phổ biến hơn, vì một số lý do.
Đảm bảo độ bảo đảm và chắc chắn ngay cả với những công trình lớn có độ dài khá dài.
Kết cấu nhẹ hơn so với các vật liệu xây dựng khác nhưng vẫn có khả năng chịu áp lực cao.
Không bị tác động quá nhiều bởi thời tiết.
Không dễ bị mở rộng, không cần lo lắng về việc bị vỡ hoặc bị mục mọt và không sợ bị cháy.
– Thi công lắp đặt nhanh chóng và dễ dàng, quá trình xây dựng không phát sinh thêm các khoản phụ phí.
Chi phí duy trì, chăm sóc thấp.
Tuy nhiên, loại vì kèo này cũng yêu cầu một số kinh phí lớn và đòi hỏi các trang thiết bị hiện đại, đồng bộ.
Khẩu độ vì kèo là gì?
Khoảng cách giữa hai vì kèo được tính bằng cách đo theo phương ngang từ kèo này sang kèo kia. Một cách đơn giản để hiểu nó là khoảng cách giữa hai vì kèo. Không có tiêu chuẩn cụ thể nào để tính khoảng cách giữa hai vì kèo. Dựa vào kinh nghiệm thực tế, có một số phương pháp tính phổ biến sau đây:.
Đối với cầu kèo làm từ gỗ hoặc thép hỗn hợp, khoảng cách giữa hai chân cầu là từ 10 – 18m.
Đối với cầu thép hộp hoặc cầu bê tông cốt thép, độ rộng là trên 18m.
Ngoài ra, lựa chọn khẩu độ còn phụ thuộc vào độ dài của nhịp, tải trọng tác động lên dầm và các yêu cầu về mặt thẩm mỹ. Để có kích thước ngắn nhất, nên chọn khẩu độ kèo phù hợp. Các vì kèo cần được liên kết chặt chẽ với các thanh, giằng chéo và tường (cột) chịu lực để tạo thành hệ khung vững chắc.
Tiêu chuẩn thiết kế, thi công vì kèo
Để đảm bảo quá trình thi công nhanh chóng, thuận tiện và an toàn, việc thiết kế vì kèo sao cho phù hợp là rất quan trọng. Với đặc tính và xu hướng thị trường hiện nay, chúng tôi xin giới thiệu các tiêu chuẩn thiết kế và thi công cho hệ vì kèo bằng thép hộp.
Tính toán vì kèo mái ngói và các bước thi công
Sau khi xác định mẫu thiết kế hệ mái và loại kèo thép muốn sử dụng, người ta bắt đầu tính toán diện tích mái và khối lượng các thanh kèo cần sử dụng, sau đó tiến hành các bước thi công lắp đặt.
Bước 1: Xây dựng các khung vì kèo.
Dựa vào bản vẽ thiết kế và tình trạng thực tế của công trình, các thợ thi công sẽ bắt đầu lắp đặt hệ kèo thép được đánh số k1, k2, k3… Theo yêu cầu kỹ thuật. Khoảng cách giữa các vì kèo thép được đảm bảo từ 1,1 – 1,2m.
Bước 2: Bắn pháo hoa (li tô).
Khoảng cách bắn mè cần được tính toán sao cho phù hợp. Các thanh mè được thiết kế đặt song song và vuông góc với vì kèo. Khoảng cách mè tiêu chuẩn nằm trong khoảng từ 310 đến 350 mm, tùy thuộc vào loại ngói sẽ sử dụng để lợp mái.
Bước 3: Gắn ngói.
Khoảng 10 viên ngói được tính trung bình trên 1m2 mái. Ngói sẽ được lợp theo quy định từ phải qua trái và từ dưới lên trên. Viên ngói đầu tiên sẽ được lợp từ bên phải, cách 3cm tính từ cạnh bên ngoài của hông bên ngoài. Các viên ngói phải được chống lợp kiểu so le và chống lên nhau tối thiểu là 8cm. Ngói sẽ được cố định với phần mái thép hộp, có thể sử dụng đinh vít hoặc thép buộc.
Khoảng cách vì kèo mái tôn và tiêu chuẩn kĩ thuật
Đối với mỗi công trình khác nhau, sẽ áp dụng một khoảng cách nhất định. Tuy nhiên, để đảm bảo sự bền vững và an toàn cho công trình, khoảng cách với kèo mái tôn thường được áp dụng như sau:
Khoảng cách giữa các cọc: 2 – 3m.
Khoảng cách mè (li tô): 0,8 – 1,1m.
Khoảng cách vượt qua ngạch kèo: 24m.
Để đảm bảo việc thi công kéo dài trong thời gian dài, dưới đây là một số tiêu chuẩn quan trọng và thu hút sự quan tâm của nhiều người.
Tiêu chí về khối lượng và va đụng:
Việt Nam: Tiêu chuẩn Việt Nam 2737 – 1989.
Mỹ: AS 1170.1 – 1989, AS 1170.2 – 1989.
Úc: Tiêu chuẩn AS/NZ 4600 – 1996.
Tiêu chí về độ nghiêng:- Tiêu chuẩn về độ đung đưa:- Tiêu chuẩn về độ nảy:- Tiêu chuẩn về độ lắc lư:- Tiêu chuẩn về độ rung:
Kèo có độ chênh lệch theo phương thẳng đứng = L / 250.
Xà gồ có độ rung theo chiều dọc = L / 150.
Tiêu chí về độ mạnh của các vít kết nối:
Bulong có độ nở M 12 x 50.
Vít mạ kẽm kiểu 12 – 14 × 20 mm.
HEX có khả năng chịu cắt ≥ 6,8 KN.
Tổng kết
Sau khi phân tích kiến tạo của Kiến Tạo Việt, bạn đã hiểu rõ về khái niệm và tầm quan trọng của kèo. Trong quá trình thiết kế và xây dựng các công trình, nếu bạn không có kiến thức chuyên môn, tốt nhất là nên liên hệ với các kiến trúc sư, kỹ sư để được hỗ trợ và tư vấn.